Yunan merkezciler: Ne kadar parçalanmış durumdalar?

Siyasi yelpazenin merkezindeki talepkar seçmenler, 2019 ve 2023 genel seçimlerinin sonuçlarını büyük ölçüde şekillendirdi. Bugün neyi savunuyorlar? Ve oylarını kim yönlendirecek?

Başbakan Kiriakos Miçotakis, bu ayın başlarında düzenlenen Selanik Uluslararası Fuarı’nda, seçim tercihlerini değiştirme olasılığı daha yüksek olan merkezciler arasında desteği yeniden kazanmaya çalıştı. Muhalefet de aynı seçmen havuzuna göz dikmiş durumda. Eski başbakan Aleksis Çipras, Selanik’te daha az sol söylemin etkisini test ederken, ana muhalefet lideri Nikos Andrulakis, önceki PASOK hükümetlerini anımsatan ve büyük ölçüde merkezden desteğe dayanan programatik bir muhalefet örneği sunuyor.

‘Bunların temel özelliği, ne aşırı devlet müdahalesi ne de denetimsiz özelleştirme istememeleridir’

Bu talepkar kitleye kim hitap edebiliyor? Mitsotakis’i destekleyen ve 2019 ve 2023 seçimlerinin sonuçlarını büyük ölçüde belirleyen merkezciler nerede? Kathimerini, son günlerde yapılan anketlerden elde edilen verileri analiz ederek merkezdeki mevcut eğilimlere ışık tutmaya çalışıyor. Ortaya çıkan eğilimlerden biri, muhafazakar hükümetin ivme kaybetmiş gibi görünmesine rağmen bu siyasi alanda hâlâ liderliği elinde tutması. Ancak, kendisini merkezci olarak tanımlayan seçmenlerin oranı artık daha fazla partiye yayılmış durumda ve bunların beşte biri, ne zaman olursa olsun, bir sonraki genel seçimlerde hangi tarafa oy vereceklerine henüz karar vermediklerini söylüyor.

Onların profili
Merkezci seçmenlerin toplamın yaklaşık beşte birini oluşturduğu tahmin ediliyor; bu oran ezici değil, katalizör niteliğinde. Bunun nedeni, daha gevşek parti aidiyetlerine sahip oldukları için daha öngörülemez olarak görülmeleri. Genel olarak, sağcı seçmenler en çok ses çıkaran kesim olsa da, daha talepkâr olarak görülüyorlar.

Pulse anketörlerinin genel müdürü George Arapoglou, “Seçimlerinde daha az dalgalanma olmasına rağmen, daha değişken bir seçmen kitlesi olduğu görüldü; bu dalgalanmalar genellikle aşırı uçlara gitmiyor” diyor.

Niteliksel özellikleri açısından, kadınlardan daha fazla erkeğin kendilerini merkezci olarak tanımladığını ve çoğunlukla orta yaşlı olduğunu, genç seçmenlerin ise taraf tutmamayı veya aşırılıklara meyletmemeyi tercih ettiğini belirtiyor. Merkezciler, genellikle orta gelirli oldukları için ekonomik durum açısından nüfusun ortalamasına daha yakınlar.

Prorata anket şirketinin bilim direktörü Angelos Seriatos, “Temel özellikleri, ne aşırı devlet müdahalesi ne de kontrolsüz özelleştirme istememeleri,” diye açıklıyor. “Ne çok muhafazakâr ne de özellikle ilerici. Dış politika konularında tarafsız bir duruş sergiliyor ve kutuplaşma ve çatışmadan kaçınıyorlar.” Ancak Seriatos, anketlerin kendilerini merkezci olarak tanımlayanları ölçtüğünü ve bunun gerçekte ılımlı oldukları anlamına gelmediğini, bu nedenle partilerin bu seçmen grubuna ulaşmasını bazen zorlaştırdığını da ekliyor.

O zaman ve şimdi
Muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi, 2023’teki son genel seçimlerde aldığı %41’lik yüksek oy oranını merkezci bloka borçlu. İktidar partisi, çıkış anketlerinde %37 ile ilk sırada yer alıyor. Ana muhalefet partisi PASOK ise %32 ile ikinci sırada. 2024 Avrupa seçimlerinde ise iktidar partisine verilen destek önemli ölçüde azaldı. Merkezci seçmenlerin tercihlerinde PASOK %31,6 ile birinci olurken, Yeni Demokrasi Partisi %22’ye geriledi.

Pulse’un geçen hafta yayınladığı anket verilerinin analizine göre, Yeni Demokrasi merkezciler arasında liderliğini sürdürüyor ve dahası, genel nüfusa kıyasla önemli ölçüde daha yüksek bir oranda, yani %30’un oldukça üzerinde. Bu kamptaki seçmenlerin çoğu iktidar partisini destekliyor ve onu PASOK takip ediyor. Ancak, kendilerini merkezci olarak tanımlamalarına rağmen aşırılık yanlısı olan epeyce seçmen de var ve Özgürlük Yolu ve Yunan Çözümü bu partileri takip ediyor, ancak ulusal ortalamanın altında bir oranla.

Siyasi liderler açısından, Pulse anketinde başbakan, merkezciler arasında güçlü bir desteğe sahip olmaya devam ediyor; bu destek, partisinin bu gruptaki performansından biraz daha yüksek. Onu, yine partisinden daha yüksek puan alan PASOK lideri Nikos Androulakis takip ediyor.

Geçtiğimiz hafta yapılan bir Prorata anketine göre, Yeni Demokrasi merkezdeki oylarını artırıyor ve şu anda ulusal ve Avrupa seçimlerinde aldığı destek arasında bir yerde yer alıyor. “Başbakanlık pozisyonu için en çok kime güveniyorsunuz?” sorusuna merkezciler arasında %38 ile en çok “Hiç kimse” cevabı veriliyor. Miçotakis %24 ile onu takip ederken, Andrulakis %14 ile üçüncü sırada yer alıyor. Ancak aynı ankette, merkezci seçmenlerin (%21) kararsızlığı, toplam oyların (%13) kararsızlığından daha yüksek görünüyor.

Alternatif yok
QED tarafından geçen hafta yapılan bir ankete göre, siyasi liderlerin ülkenin siyasi işlerine ne kadar faydalı olduğu sorulduğunda, katılımcıların yaklaşık %19’u başbakandan bahsederken “Kesinlikle faydalı” yanıtını verdi. Bu %19’un beşte biri kendisini merkezci, %36’sı sağcı ve %7’si solcu seçmen olarak tanımlıyor.

“Yukarıdaki veriler, Kyriakos Miçotakis’in merkezciler, dinamik gruplar ve orta sınıf arasında diğer gruplara kıyasla daha belirgin bir şekilde destek kaybettiğini gösteriyor. Faydalılık konusu onu kişisel olarak ilgilendiren zor bir konu ve bu yüzden özel bir öneme sahip,” diyor Makedonya Üniversitesi Uluslararası ve Avrupa Çalışmaları Bölümü’nde doçent ve QED tarafından yürütülen “Yunanistan Halkı” anketine başkanlık eden Ioannis Konstantinidis. “Bir sonraki bariz soru – ‘Destekleri nereye gidiyor?’ – bu gruplar için daha cazip başka bir seçenek olmadığı için cevaplanamaz.”